کد مطلب:253 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:376
نماز جمعه
(مسأله 1578) نماز جمعه در صورت فراهم بودن شرایط آن، یك واجب تخییری است; یعنی نمازگزار می تواند در روزهای جمعه یكی از نمازهای ظهر و یا نماز جمعه را به جا بیاورد، اگرچه نماز جمعه افضل است و در قرآن و روایات در مورد آن بسیار سفارش شده است.
(مسأله 1579) نماز جمعه قضا ندارد و اگر كسی آن را ترك كند باید به جای آن نماز ظهر را بجا آورد و اگر وقت نماز ظهر هم گذشته باشد باید نماز ظهر را قضا نماید.
[254]
(مسأله 1580) در نماز جمعه علاوه بر شرایطی كه برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد:
1 ـ نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود.
2 ـ حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند.
3 ـ امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند.
4 ـ بین دو محلّی كه نماز جمعه برگزار می شود حداقل یك فرسخ شرعی فاصله باشد.
5 ـ امام جمعه واجد شرایط باشد.
(مسأله 1581) امام جمعه باید بالغ، عاقل، مرد، شیعه دوازده امامی و عادل باشد و توانایی خواندن خطبه ها را در حال ایستاده داشته باشد و بنابر احتیاط واجب بیماری خوره و یا پیسی نمایان نداشته و نیز حدّ شرعی نخورده باشد. و بنابر احتیاط واجب باید امام جمعه از طرف مجتهد جامع الشرایط منصوب باشد و اگر چند مجتهد واجد الشرایط باشند، هر كدام قبلاً اجازه داده باشند كافی است و در صورت تعارض نظر مجتهد اعلم و اعدل مقدّم است.
(مسأله 1582) هنگامی كه نماز جمعه باشرایط لازم برگزار شود، كسی كه هنگام خواندن خطبه ها ـ هرچند از روی عمد ـ حضور نداشته باشد می تواند در نماز شركت كند، بلكه كسی هم كه به ركوع ركعت دوم رسیده می تواند اقتدا نماید و پس از سلام امام ركعت دوم را خودش بخواند.
وقت نماز جمعه
(مسأله 1583) بنابر احتیاط باید اوّل ظهر شرعی اذان بخوانند و سپس خطبه های جمعه شروع شود، و باید احتیاطاً مقداری از خطبه ها در وقت خوانده شود، و شروع خواندن خطبه پیش از ظهر خلاف احتیاط مستحب است.
(مسأله 1584) بنابر احتیاط واجب باید حدود یك ساعت بعد از ظهر شرعی نماز جمعه تمام شده باشد و اگر تا این زمان تمام نشده باشد، احتیاطاً نماز ظهر را هم بخوانند.
(مسأله 1585) اگر شك كنند كه وقت نماز هنوز باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح
[255]
است.
كیفیّت اقامه نماز جمعه
(مسأله 1586) نماز جمعه مانند نماز صبح دو ركعت است; و مستحب مؤكّد است در ركعت اوّل پس از حمد «سوره جمعه» و در ركعت دوم پس از حمد «سوره منافقین» خوانده شود. و نیز در ركعت اوّل پیش از رفتن به ركوع یك قنوت و در ركعت دوم پس از بلند شدن از ركوع یك قنوت بخوانند. و همچنین واجب است امام جمعه پیش از شروع در نماز به تفصیلی كه گفته می شود دو خطبه بخواند.
(مسأله 1587) نمازگزار باید توجه داشته باشد كه در ركعت دوم پس از قنوت به ركوع نرود، و اگر به ركوع برود نماز باطل می شود.
(مسأله 1588) بنابر احتیاط مستحب امام جمعه حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
(مسأله 1589) شك در تعداد ركعت های نماز جمعه موجب بطلان آن است و در سایر احكام حكم نماز دو ركعتی را دارد.
(مسأله 1590) بنابر احتیاط واجب هر یك از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام)، دعوت مردم به پرهیزگاری و تقوا و نیز خواندن یك سوره كامل باشد، و خطبه دوم مشتمل بر صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام)، ذكر نام ائمه معصومین(علیهم السلام) و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
(مسأله 1591) بنابر احتیاط حمد و ثنای پروردگار و صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام) باید به عربی گفته شود و در حمد و ثنای خداوند و صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام) و دعوت مردم به تقوا و خواندن یك سوره كامل در دو خطبه، باید ترتیب مراعات شود.
(مسأله 1592) خطبه های نماز جمعه را باید شخص امام جمعه در حال ایستاده و با صدای رسا بخواند و میان دو خطبه ـ هرچند با اندكی نشستن ـ فاصله شود.
(مسأله 1593) بنابر احتیاط واجب امام جمعه باید در حال خطبه با وضو باشد; و
[256]
مستحب است در حال خطبه عمامه بر سر نهاده و به عصا و اسلحه تكیه نماید و هنگام اذان روی منبر بنشیند و پیش از شروع خطبه به حاضرین سلام كند و بر حاضرین واجب كفایی است كه جواب سلام امام را بدهند.
(مسأله 1594) بنابر احتیاط واجب حاضرین باید به خطبه ها گوش دهند و سكوت نمایند و از خواندن نماز در حال خطبه بپرهیزند. همچنین بنابر احتیاط به طرف خطیب نشسته و مثل حال نماز باشند و به راست و چپ نگاه نكنند و جابجا نشوند. ولی پس از پایان خطبه ها صحبت كردن و جابجا شدن و نگاه به چپ و راست كردن اشكال ندارد. و اگر نكاتی كه گفته شد رعایت نكنند خلاف احتیاط عمل كرده اند ولی نماز جمعه آنان صحیح است.
(مسأله 1595) شعار و تكبیر در بین خطبه ها خلاف احتیاط است ولی به صحّت نماز ضرری نمی رساند.
(مسأله 1579) نماز جمعه قضا ندارد و اگر كسی آن را ترك كند باید به جای آن نماز ظهر را بجا آورد و اگر وقت نماز ظهر هم گذشته باشد باید نماز ظهر را قضا نماید.
[254]
(مسأله 1580) در نماز جمعه علاوه بر شرایطی كه برای صحّت نماز گفته شده است، پنج شرط دیگر نیز وجود دارد:
1 ـ نماز جمعه باید به جماعت خوانده شود.
2 ـ حداقل تعداد نمازگزاران با امام جمعه باید پنج نفر مرد عاقل و بالغ و بنابر احتیاط غیر مسافر باشند.
3 ـ امام جمعه قبل از نماز دو خطبه بخواند.
4 ـ بین دو محلّی كه نماز جمعه برگزار می شود حداقل یك فرسخ شرعی فاصله باشد.
5 ـ امام جمعه واجد شرایط باشد.
(مسأله 1581) امام جمعه باید بالغ، عاقل، مرد، شیعه دوازده امامی و عادل باشد و توانایی خواندن خطبه ها را در حال ایستاده داشته باشد و بنابر احتیاط واجب بیماری خوره و یا پیسی نمایان نداشته و نیز حدّ شرعی نخورده باشد. و بنابر احتیاط واجب باید امام جمعه از طرف مجتهد جامع الشرایط منصوب باشد و اگر چند مجتهد واجد الشرایط باشند، هر كدام قبلاً اجازه داده باشند كافی است و در صورت تعارض نظر مجتهد اعلم و اعدل مقدّم است.
(مسأله 1582) هنگامی كه نماز جمعه باشرایط لازم برگزار شود، كسی كه هنگام خواندن خطبه ها ـ هرچند از روی عمد ـ حضور نداشته باشد می تواند در نماز شركت كند، بلكه كسی هم كه به ركوع ركعت دوم رسیده می تواند اقتدا نماید و پس از سلام امام ركعت دوم را خودش بخواند.
وقت نماز جمعه
(مسأله 1583) بنابر احتیاط باید اوّل ظهر شرعی اذان بخوانند و سپس خطبه های جمعه شروع شود، و باید احتیاطاً مقداری از خطبه ها در وقت خوانده شود، و شروع خواندن خطبه پیش از ظهر خلاف احتیاط مستحب است.
(مسأله 1584) بنابر احتیاط واجب باید حدود یك ساعت بعد از ظهر شرعی نماز جمعه تمام شده باشد و اگر تا این زمان تمام نشده باشد، احتیاطاً نماز ظهر را هم بخوانند.
(مسأله 1585) اگر شك كنند كه وقت نماز هنوز باقی است یا نه، نماز جمعه صحیح
[255]
است.
كیفیّت اقامه نماز جمعه
(مسأله 1586) نماز جمعه مانند نماز صبح دو ركعت است; و مستحب مؤكّد است در ركعت اوّل پس از حمد «سوره جمعه» و در ركعت دوم پس از حمد «سوره منافقین» خوانده شود. و نیز در ركعت اوّل پیش از رفتن به ركوع یك قنوت و در ركعت دوم پس از بلند شدن از ركوع یك قنوت بخوانند. و همچنین واجب است امام جمعه پیش از شروع در نماز به تفصیلی كه گفته می شود دو خطبه بخواند.
(مسأله 1587) نمازگزار باید توجه داشته باشد كه در ركعت دوم پس از قنوت به ركوع نرود، و اگر به ركوع برود نماز باطل می شود.
(مسأله 1588) بنابر احتیاط مستحب امام جمعه حمد و سوره نماز جمعه را بلند بخواند.
(مسأله 1589) شك در تعداد ركعت های نماز جمعه موجب بطلان آن است و در سایر احكام حكم نماز دو ركعتی را دارد.
(مسأله 1590) بنابر احتیاط واجب هر یك از دو خطبه نماز جمعه باید مشتمل بر حمد و ثنای پروردگار، صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام)، دعوت مردم به پرهیزگاری و تقوا و نیز خواندن یك سوره كامل باشد، و خطبه دوم مشتمل بر صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام)، ذكر نام ائمه معصومین(علیهم السلام) و طلب آمرزش برای مؤمنان باشد.
(مسأله 1591) بنابر احتیاط حمد و ثنای پروردگار و صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام) باید به عربی گفته شود و در حمد و ثنای خداوند و صلوات بر پیامبر اكرم و آل پیامبر(علیهم السلام) و دعوت مردم به تقوا و خواندن یك سوره كامل در دو خطبه، باید ترتیب مراعات شود.
(مسأله 1592) خطبه های نماز جمعه را باید شخص امام جمعه در حال ایستاده و با صدای رسا بخواند و میان دو خطبه ـ هرچند با اندكی نشستن ـ فاصله شود.
(مسأله 1593) بنابر احتیاط واجب امام جمعه باید در حال خطبه با وضو باشد; و
[256]
مستحب است در حال خطبه عمامه بر سر نهاده و به عصا و اسلحه تكیه نماید و هنگام اذان روی منبر بنشیند و پیش از شروع خطبه به حاضرین سلام كند و بر حاضرین واجب كفایی است كه جواب سلام امام را بدهند.
(مسأله 1594) بنابر احتیاط واجب حاضرین باید به خطبه ها گوش دهند و سكوت نمایند و از خواندن نماز در حال خطبه بپرهیزند. همچنین بنابر احتیاط به طرف خطیب نشسته و مثل حال نماز باشند و به راست و چپ نگاه نكنند و جابجا نشوند. ولی پس از پایان خطبه ها صحبت كردن و جابجا شدن و نگاه به چپ و راست كردن اشكال ندارد. و اگر نكاتی كه گفته شد رعایت نكنند خلاف احتیاط عمل كرده اند ولی نماز جمعه آنان صحیح است.
(مسأله 1595) شعار و تكبیر در بین خطبه ها خلاف احتیاط است ولی به صحّت نماز ضرری نمی رساند.